Dmitri Shostakovich'in 7. Senfonisi, "Leningrad", Do Majör, Op. 60, bestecinin en anıtsal ve sembolik eserlerinden biridir. 1941 yılında, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın Sovyetler Birliği’ni işgali ve özellikle de Leningrad Kuşatması sırasında bestelenmiştir. Bu senfoni, Sovyet direnişinin bir sembolü olarak kabul edilir ve faşizme karşı bir zafer çağrısı olarak görülmüştür.
Senfoninin arka planı
Shostakovich, Leningrad’da doğmuştu ve kentin kuşatma altındaki durumunu derinden hissediyordu. Senfoninin ilk üç bölümünü 1941 yılında kuşatma sırasında Leningrad'da yazmaya başladı, ardından tehlike nedeniyle tahliye edilerek eserini tamamladığı Kuibyshev (bugünkü Samara) kentine götürüldü.
Senfoni dört bölümden oluşur:
1. Allegretto
İlk bölüm, pastoral ve barışçıl bir temayla başlar ancak daha sonra askeri bir marş havasına dönüşür. Bu bölümdeki en dikkat çekici unsur, tekrarlanan bir ritimle gelişen "işgal teması"dır. Bu tema, genellikle Nazi Almanyası'nın saldırısını ve işgalini sembolize eder. Tema, başlangıçta sade ve yumuşak bir şekilde başlar, giderek büyüyerek geniş bir orkestra gücüne ulaşır ve büyük bir gerilimle doruk noktasına çıkar.
2. Moderato (poco allegretto)
İkinci bölüm daha sakin bir atmosfere sahiptir. Lirik, hafif ve ironik bir havaya sahip olan bu bölüm, savaş öncesi barışçıl günlerin anısını canlandırır. Ancak arka planda bir hüzün hissi de vardır.
3. Adagio
Üçüncü bölüm duygusal derinliğiyle dikkat çeker. Bu bölümde savaşın yıkıcı etkileri ve halkın çektiği acılar güçlü bir şekilde ifade edilir. Yaylı çalgıların ön planda olduğu bu bölüm, karanlık ve dramatik bir atmosfere sahiptir.
4. Allegro non troppo
Final bölümü umut dolu ve zafer havasında başlar. Senfoni bu bölümde büyük bir orkestra gücüyle sona erer. Sovyet propagandası açısından bu bölüm, faşizm karşısında Sovyet halkının zaferini simgeliyordu. Ancak Shostakovich'in bu zaferi içtenlikle mi, yoksa zorlama bir şekilde mi tasvir ettiği üzerine yıllarca tartışmalar olmuştur. Müziğin dramatik ve ironik yapısı, eserin sadece Nazi işgaline değil, aynı zamanda Sovyet rejiminin baskıcı yönlerine de bir gönderme olabileceği düşüncesini doğurmuştur.
İlk seslendirme ve tarihsel önemi
- Senfoni, ilk olarak 5 Mart 1942’de Kuibyshev’de seslendirildi. Daha sonra Leningrad’da, Nazi kuşatması altındaki şehirde, 9 Ağustos 1942’de çalındı. O dönemde kuşatma nedeniyle çok zor şartlarda yaşayan müzisyenlerden oluşan bir orkestra tarafından icra edildi. Bu performans, halkın direnişini ve dayanıklılığını sembolize eden bir anıt haline geldi.
Eser, dünya çapında yankı uyandırdı ve savaş zamanı Sovyet propagandasının önemli bir parçası oldu. Hem Sovyetler Birliği’nde hem de müttefik ülkelerde büyük bir ilgi gördü. Senfoninin ABD’deki prömiyeri 19 Temmuz 1942’de Arturo Toscanini yönetiminde NBC Senfoni Orkestrası tarafından yapıldı ve Batı’da büyük yankı uyandırdı.
Genel değerlendirme
Shostakovich'in "Leningrad Senfonisi", savaşın yıkıcı gerçeklerini sanatsal bir dille ifade eden bir başyapıt olarak kabul edilir. Sadece bir savaş senfonisi olarak değil, aynı zamanda insan direncinin ve umut duygusunun bir simgesi olarak da görülür. Hem bestecinin hayatında hem de 20. yüzyıl müzik tarihinde önemli bir yere sahiptir.
Yorumlar
Yorum Gönder