Johann Sebastian Bach'ın St. Matthew Passion (BWV 244), Barok döneminin en önemli ve derin dini müzik eserlerinden biri olarak kabul edilir. 1727 yılında bestelenmiş ve ilk kez Leipzig'de Kutsal Cuma ayininde seslendirilmiştir. Bu eser, İsa Mesih'in çarmıha geriliş öyküsünü dramatik ve ruhani bir şekilde anlatan bir oratoryodur.
Genel Özellikler:
- Tam Adı: Matthäuspassion, BWV 244
- Besteci: Johann Sebastian Bach
- Bestelendiği Yıl: 1727 (muhtemelen 1729'da tekrar düzenlenmiştir)
- Yapı: Oratoryo (İki koro ve iki orkestra için yazılmıştır)
- Metin: Luther İncili'ndeki Matta İncili'nin 26. ve 27. bölümlerine dayanır
- Bölümler: 78 bölümden oluşur (arioso, koral, resitatif, arya, koro parçaları)
Eserin Yapısı:
St. Matthew Passion, iki büyük bölümden oluşur ve geleneksel Barok oratoryolarının yapısına sahiptir. Eser boyunca, Matta İncili'nde anlatılan İsa'nın son günleri, Yahuda'nın ihaneti, İsa'nın mahkemesi, çarmıha gerilişi ve ölümü betimlenir. Müzikal olarak, iki orkestra ve iki koro yer alır; bu korolar, hem dramatik hem de meditasyon niteliğinde müzikal sahneleri canlandırır.
- Evangelist (Anlatıcı): Matta İncili'nden sahneleri anlatan tenor bir solisttir. Evangelist, resitatifler yoluyla olayları dramatik ve detaylı şekilde sunar.
- İsa: Bas solo sesi tarafından temsil edilir. İsa'nın sözleri, "arioso" denilen lirik ve içten bölümlerde ifade edilir.
- Korolar ve Koro: Koro, kalabalıkları ve öğrencileri canlandırarak olayların dramatik anlarını pekiştirir. Aynı zamanda, imanlıların ruhani düşüncelerini ve dualarını yansıtan koral bölümler yer alır.
- Aryalar ve Resitatifler: Eserde solo aryalar, duygusal derinliği ve kişisel meditasyonu yansıtır. Aryalar, İsa'nın acıları ve insanlık durumu üzerine düşünsel bir derinlik sunar.
Müzikal Özellikler:
St. Matthew Passion, Bach’ın zengin kontrapuntal tarzının ve armonik dehasının güçlü bir örneğidir. Eserin en dikkat çeken müzikal yönlerinden biri, iki koro ve iki orkestranın karmaşık etkileşimidir. Bu çift korolu yapı, dramatik anlatı ile meditasyon arasındaki dengeyi sağlamaya yardımcı olur.
- Korallar: Koral bölümler, Lutheran kilise müziğinin önemli bir parçasıdır. Dinleyicinin veya cemaattin düşünceleri, Bach’ın kendine özgü polifonik tarzıyla işlenen bu korallarda ifadesini bulur.
- Dramatik Etki: Bach, hikayeyi resitatifler ve korolar yoluyla adeta bir opera tarzında dramatik bir şekilde canlandırır. Aryalar ise daha kişisel ve içsel bir meditasyon ortamı sunar.
- Ton Dili: Bach, St. Matthew Passion’da özellikle acı, merhamet, ihanet ve teslimiyet gibi temaları ustaca işleyen bir tonal dil kullanır.
Eserin Dini ve Kültürel Önemi:
St. Matthew Passion, sadece müzikal anlamda değil, aynı zamanda dini ve kültürel olarak da çok büyük bir öneme sahiptir. Bach, bu eserde İsa'nın çilesini anlatırken derin bir ruhani deneyim sunmayı başarmıştır. Lutherci bir bağlamda yazılan eser, o dönemde Leipzig’deki St. Thomas Kilisesi'nde Kutsal Cuma ayinlerinde seslendirilmiştir.
Bach’ın dini inancı, müzikteki teknik ustalığı ile birleşerek, St. Matthew Passion'ı sadece bir dini ayin müziği değil, aynı zamanda bir meditasyon ve ruhsal yolculuk eseri haline getirmiştir.
Öne Çıkan Bölümler:
- "Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen" (Gelin, ey kızlar, yas tutmama yardım edin): Eserin açılış korosu, derin bir hüznü ve dramatik giriş teması ile etkileyicidir.
- "Erbarme dich" (Bana merhamet et): Arya, İsa'nın acılarına duyulan merhameti ve pişmanlığı ifade eder, eserin en meşhur ve içli bölümlerindendir.
- "O Haupt voll Blut und Wunden": Ünlü koral, İsa'nın çarmıha gerilişini derin bir duygusal yoğunlukla yansıtır.
Eserin Mirası:
St. Matthew Passion, Bach’ın ölümünden sonra bir süre unutulmuşsa da, 19. yüzyılda Felix Mendelssohn'un çabaları sayesinde yeniden keşfedilmiş ve o zamandan beri en önemli müzik eserlerinden biri haline gelmiştir. Hem kilise müziği hem de konser müziği repertuarında başyapıt olarak kabul edilir.
Bugün hala hem dini törenlerde hem de konser salonlarında büyük bir saygı ve hayranlıkla icra edilmektedir. Bach’ın bu eseri, Hristiyanlık tarihindeki en derin olaylardan birinin müzikle betimlenmesi açısından büyük bir başyapıt olarak anılmaya devam eder.
Yorumlar
Yorum Gönder